źródło: szukajwarchiwach.gov.pl/Narodowe Archiwum Cyfrowe
Na konferencję Rady Dziesięciu wyruszył bez notatek, przygotowany na każde pytanie o ojczyznę. Przez pięć godzin mówił o Polsce. Co wiemy o Romanie Dmowskim?
Przyszły dyplomata urodził się 9 sierpnia 1864 r. w Kamionku. Swoją działalność rozpoczął w gimnazjum zakładając tam tajną organizację uczniowską ,,Strażnica”. Brał czynny udział w manifestacji zorganizowanej z okazji 100. rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 maja, za co po powrocie ze studiów we Francji był represjonowany. W 1889 r. został przyjęty do Ligi Polskiej, którą przekształcił w Ligę Narodową.
O tym, z czego szczególnie zasłynął nasz bohater, mówi zastępca prezesa IPN dr Mateusz Szpytma:
W 1916 roku Roman Dmowski otrzymał doktorat honoris causa na Uniwersytecie Cambridge. Jego działalność dyplomatyczną dobrze opisuje wydarzenie z 26 stycznia 1919 r., kiedy to zaskoczył on członków Rady Dziesięciu swoim około pięciogodzinnym wystąpieniem, uzasadniającym postulaty terytorialne Polski. Całe przemówienie poprowadził symultanicznie w językach angielskim i francuskim. Był głównym negocjatorem polskiej delegacji podczas konferencji wersalskiej, współpracując z premierem Ignacym Paderewskim. Zmarł 2 stycznia 1939 r. w Drozdowie. Dziedzictwo Romana Dmowskiego na trwałe wpisało się w historię całego narodu, czyniąc go jednym z ojców niepodległości.
Paulina Czeryna
